Cờ úp là một trong những môn thể thao trí tuệ được biến thể từ môn cờ tướng với những đặc điểm về cách chơi, sử dụng quân cờ có nhiều nét tương đồng với môn cờ gốc. Cùng tìm hiểu những thông tin chi tiết về cách chơi cờ úp thông qua bài viết dưới đây. 

Cờ úp là gì?

Cờ úp là bộ môn cờ có nguồn gốc xuất xứ từ đất nước Trung Hoa. Đây là một biến thể của cờ tướng với sự tham gia của 2 người chơi. Bộ môn này đòi hỏi người chơi phải tập trung cao độ, tư duy chiến lược để đưa ra những nước đi đúng đắn. 

Cờ úp là bộ môn biến thể từ cờ tướng

Bàn cờ và các quân cờ úp

Trước khi chơi cờ úp, bạn cần phải nắm rõ đặc điểm của môn cờ này. Tương tự như các trò chơi cờ khác, cờ úp cũng có bàn cờ và quân cờ. Trong đó:

Bàn cờ

Cờ úp được chơi trên bàn cờ tướng có dạng hình vuông, bao gồm 8 hàng ngang và 8 hàng dọc. Bàn cờ úp có sông ngăn cách, chia bàn cờ thành 2 nửa, mỗi nửa bao gồm 4 hàng ngang và 8 hàng dọc. 

Các quân cờ

Các quân cờ úp có đặc điểm giống với quân cờ tướng. Đây là những quân cờ hình tròn, tên được in bằng chữ Hán tự ở mặt trên. Số lượng quân trên bàn cờ úp bằng số quân trên bàn cờ tướng, bao gồm 32 quân cờ đen và đỏ. Các quân cờ này sẽ được chia đều cho 2 người chơi, mỗi người 16 con. 

Số lượng quân cờ của mỗi bên như sau:

Quân cờ	Tướng	Sĩ	Tượng	Xe	Mã	Pháo	Tốt
Số lượng	1	2	2	2	2	2	5

Cách sắp xếp của bàn cờ úp

Tất cả quân cờ úp đều được úp xuống và sắp xếp một cách ngẫu nhiên. Riêng quân Tướng được đặt ở chính giữa hàng cuối cùng và mở lên. Tuy nhiên, ở một số khu vực, người chơi không che tên quân cờ bằng cách úp xuống mà sử dụng các nắp chai. 

• Hàng cuối cùng: 8 quân cờ đặt ở hàng cuối cùng, cùng hàng với quân Tướng. 
• 2 quân cờ bất kỳ đặt ở hàng thứ 3, tương ứng với vị trí của quân Pháo trong bàn cờ Tướng
• 5 quân cờ còn lại đặt ở hàng thứ 4, mỗi quân cách bằng 1 giao điểm

Các quân cờ trên bàn cờ úp được úp xuống 

Một số thuật ngữ thường dùng trong cờ úp

Trong cờ úp, người chơi thường sử dụng một số thuật ngữ cơ bản như sau:

• Ăn quân: Khi quân cờ của mình di chuyển đến một vị trí mà vị trí này đang bị chiếm giữ bởi một quân cờ của đối phương, quân cờ của đối phương sẽ bị “ăn” và loại ra khỏi bàn cờ. 
• Chiếu tướng: Đây là thuật ngữ khá quen thuộc đối với các môn cờ. Chiếu tướng có nghĩa là bất kỳ nước đi nào làm cho quân Tướng của đối thủ có nguy cơ bị ăn. Lúc này, đối phương phải tìm cách phá nước chiếu tướng để bảo vệ quân Tướng bằng cách di chuyển quân tướng hoặc dùng quân cờ khác để che chắn. 
• Chiếu bí: Nước đi làm cho một bên chiếu tướng, bên còn lại không còn nước đi hợp lệ để tránh bị chiếu là nước đi chiếu bí. 

Luật chơi cờ úp

Muốn chơi cờ úp, người chơi phải hiểu được luật chơi, cách di chuyển, nước đi của từng quân trong bàn cờ. Bộ môn này đòi hỏi người chơi phải tập trung cao độ, có hướng tư duy đúng đắn để đưa ra những nước đi phù hợp. 

Quân Tướng là quân quan trọng nhất của bàn cờ. Bên nào “ăn” được quân Tướng của đối thủ trước hoặc “chiếu hết” quân Tướng chính là người chiến thắng. Khi bắt đầu chơi, mỗi bên sẽ nhận được 16 quân cờ đỏ hoặc đen. Người chơi cần sắp xếp bàn cờ theo hướng dẫn ở trên. Sau đó, 2 người chơi sẽ thỏa thuận và quyết định ai là người đi trước. 

Người đi trước sẽ di chuyển trước 1 quân cờ. Ở nước đi đầu tiên này, quân cờ đang úp phải di chuyển theo vị trí mà nó đang chiếm giữ. Chẳng hạn, quân cờ úp đi đầu tiên đang nằm cạnh quân Tướng. Đây là vị trí của quân Sĩ trên bàn cờ Tướng. Do đó, người chơi phải di chuyển quân cờ úp theo cách di chuyển của quân Sĩ. 

Sau nước đi đầu tiên, quân cờ đó sẽ được lật lên để biết chính xác đó là quân nào trong bộ cờ. Từ đó, quân này sẽ di chuyển theo đúng phạm vi như trong môn cờ Tướng. Chẳng hạn, ban đầu, quân cờ úp đi đầu tiên đang di chuyển theo vị trí của quân Sĩ. Sau khi lật lên, người chơi biết đó là quân Pháo. Kể từ khi lật quân cờ, quân Pháo sẽ di chuyển như cách di chuyển của quân Pháo trên bàn cờ Tướng. 

Cách di chuyển của mỗi quân cờ trong bàn cờ Tướng như sau:

• Quân Tướng: Di chuyển hoặc ăn quân theo chiều dọc hoặc chiều ngang. Mỗi lần di chuyển chỉ được phép đi 1 ô vuông trong phạm vi của “Cửu cung” (4 ô hình vuông nhỏ có đường chéo). Hai quân Tướng của hai bên không được thấy mặt nhau. Bên nào bị ăn mất quân Tướng trước, bên đấy sẽ thua. 
• Quân Sĩ: Đi và ăn theo đường chéo. Khi di chuyển, quân Sĩ chỉ được đi 1 ô giống quân Tướng. 
• Quân Tượng: Đi và ăn theo đường chéo 2 ô của hình vuông (2×2). Quân cờ này sẽ không được phép di chuyển nếu hướng đi có một quân nằm chặn trước đường đi. 
• Quân Xe: Di chuyển và ăn quân theo chiều dọc hoặc chiều ngang trên bàn cờ theo số ô tùy ý. Nước đi của quân Xe sẽ không được tính nếu có một quân cờ khác nằm chặn ở giữa đường đi. 
• Quân Pháo: Tương tự như quân Xe, quân Pháo cũng di chuyển và ăn theo chiều dọc hoặc chiều ngang không giới hạn số ô. Tuy nhiên, quân Pháo muốn ăn quân cờ của đối phương cần phải có một quân cờ khác nằm ở giữa. 
• Quân Mã: Di chuyển và ăn theo hình chữ L. Trong trường hợp có vật cản đường, quân Mã không thể di chuyển theo hướng có vật cản.
• Quân Tốt: Di chuyển và ăn theo một ô. Khi nằm trong địa phận của mình, quân Tốt chỉ có thể di chuyển thẳng. Tuy nhiên, sau khi vượt sông, quân Tốt có thể di chuyển thẳng, ngang hoặc dọc. 

Luật chơi cờ úp có một số nét tương đồng với cờ tướng

Tuy nhiên, cách chơi cờ úp 2 người có điểm khác so với cờ tướng. Cụ thể, quân Sĩ và quân Tượng sẽ có cách di chuyển khác:

• Quân Sĩ có thể di chuyển khắp bàn cờ theo hướng chéo, không bị giới hạn trong cấm cung.
• Quân Tượng có thể đi sang địa phận của đối phương, không bị giới hạn ở khu vực của mình như cờ Tướng. 

Tương tự như cờ tướng, 2 người chơi cờ úp sẽ thay phiên nhau di chuyển, mỗi lần di chuyển chỉ được đi một quân cờ. Một ván cờ úp sẽ kết thúc khi có một bên hết nước đi, bị chiếu bí hoặc cả hai cùng đồng ý hòa. 

Kinh nghiệm chơi cờ úp

Để chơi cờ úp hiệu quả, bạn nên học hỏi kinh nghiệm của những người chơi lâu năm để rút ra những điều cần lưu ý. Từ đó, bạn sẽ học được cách chơi nhanh hơn và nhanh chiếm được phần thắng cho mình. Cụ thể:

Khi chơi cờ úp, bạn cần tìm cách mở thêm cờ nếu đã mở được các quân Tượng, Sĩ. Trong trường hợp đã mở được các quân Pháo, Xe, Mã, bạn nên tìm cách ăn cờ của đối phương và tập trung tấn công nhanh. 

Bên cạnh đó, bạn cũng nên quan sát thế cờ trên bàn cờ. Nếu may mắn mở được nhiều quân mạnh như Mã, Xe mà đối phương chưa mở được, bạn chỉ nên dùng các quân này để tấn công nhanh mà không cần mở thêm quân cờ khác. Ngược lại, bạn phải tìm cách mở được quân xe để chống trả nếu chưa mở được các quân cờ mạnh. 

Quân xe có uy lực khá lớn. Vì vậy, bạn nên tìm cách phá xe giả của đối phương và tấn công vào cánh đó. Nếu xe giả của đối thủ đã mất, cánh đó phòng ngủ khá yếu, dễ bị xâm nhập và tấn công hơn. 

Nắm được kinh nghiệm chơi cờ úp giúp bạn dễ dàng dành chiến thắng

Kết

Là biến thể của cờ tướng, cờ úp yêu cầu người chơi phải tập trung cao độ để suy nghĩ nước đi của đối phương và đưa ra chiến lược đúng đắn cho mình. Bài viết trên của học viện board game là những thông tin chi tiết về cách chơi cờ úp, hy vọng sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu thông tin về bộ môn thú vị này.